Sei ou amata i le mea e le tatau ona e faia. Mo le amataga, e le tatau ona e suʻeina le initaneti mo se taʻiala mo le aveeseina mo ransomware patino.
Afai e fa'ailoga e Ransomware au fa'amatalaga, ona le mafai lea ona e toe fa'aleleia nei fa'amaumauga e ala i le fa'aogaina o meafaigaluega e aveese ai mea leaga. Pau lava le mea e mafai e nei meafaigaluega o le aveese lea o le uta na faʻaaogaina e faʻapipiʻi ai le ransomware i lau komepiuta.
Ole tele ole upegatafa'ilagi e na'o le fa'asoaina o sina fa'amatalaga e uiga i le ransomware fa'ama'i ma ofo atu fo'i se mea faigaluega e aveese ai (mo se totogi) e aveese ai le ransomware. E le aoga mea faigaluega Malware, e le o le tatalaina ma toe faʻaleleia au faʻamatalaga faʻailoga.
E le gata i lea, o le mea e le tatau ona e faia o le toe amata le komepiuta! Atonu o lo'o i totonu o le komipiuta le ki fa'alilolilo. A'o toe fa'afou le komepiuta, o le a leiloa lenei manatua.
Ae o le a le mea e mafai ona e faia? E fa'amaoni, e le tele. O le toe maua mai o fa'amatalaga fa'ailoga e masani lava ona na'o le totogiina o tagata solitulafono i luga ole laiga. Ae ui i lea, e le fautuaina le totogiina o tagata solitulafono i luga ole laiga.
Ina ia taofia le solitulafono i luga ole laiga i le ransomware, e taua lou lipotia o le osofaiga i lau matagaluega o leoleo.
O le Ransomware o loʻo faʻaalia atili ma sili atu ona mataʻutia pe a lipotia i leoleo; e ala i le lipotia i leoleo, e mafai ona tali atu tagata solitulafono i luga o le initaneti ma e mafai ona iloa le tele o faʻamaʻi pipisi o le ransomware.
Ua ou faia se lisi o upegatafa'ilagi a pulega faalotoifale i le atunuu.
Amerika, alu i le I luga ole Guard Online website.
United Kingdom, alu i le Faiga Faʻavae website.
Ausetalia, alu i le SCAMwatch website.
Kanata, alu i le Canadian Anti-Fraud Centre.
Siamani, alu i le Bundesamt für Sicherheit in der Informationstechnik website.
Netherlands, alu i le Politi NL website.
Niu Sila, alu i le Fa'atauga Fa'atau website.
Farani, alu i le Agence nationale de la sécurité des systèmes d'information.
Aialani, alu i le O le Garda Síochána website.
E foliga mai e le aoga le lipotia, ae e fesoasoani i le tau faasaga i ransomware.
O le isi mea e mafai ona e faia o le siaki pe o iai se meafaigaluega faʻamalo o loʻo maua i luga o le upega tafaʻilagi nomoreransom.org. E siaki e Nomoreransom fa'ama'i ransomware ma fa'aavanoaina se meafaigaluega mo nisi fa'ama'i ransomware e tatala ai fa'amaumauga e aunoa ma le totogiina.
Nomoreransom.org e na'o meafaigaluega o lo'o avanoa e maua ai le ki fa'alilolilo tuimotu. Ole tele ole ransomware o lo'o i ai se ki o le itu-aumau, ma e iai aua le faatagaina le decryption faamatalaga.
Ia mautinoa e iai sau fa'amaumauga. Afai e iai sau fa'amaumauga o Windows, e mana'omia ona toe fa'afo'isia se fa'amaumauga atoa.
Afai e naʻo sau faʻamaumauga o faila faʻapitoa, ia mautinoa ua aveese le uta Ransomware ae e te leʻi toe faʻafoʻi faila.
E mafai ona e su'e auaunaga i luga ole laiga e mafai ona maua ile Initaneti mo lenei fa'amoemoe.
Afai e a'afia oe i le Ransomware, ma e iai sau kamupani, fa'amolemole vala'au mai i fafo fesoasoani mai se kamupani agava'a ma 'aua ne'i fa'aogaina e oe lava mea faigaluega.
I le avea ai o se tagata tumaoti, e mafai ona e faʻaaogaina Malwarebytes, o se meafaigaluega e aveese ai mea leaga e leai se totogi e fa'aoga mo le 14 aso ma e le mana'omia ona fa'atau vave. Malwarebytes siaki lau komepiuta mo ransomware ma aveese le faila faila.
Ia mautinoa ua aveese le puna ransomware (se faila) ae e te leʻi toe faʻafoʻi faʻamaumauga e faʻaaoga ai faʻamaumauga i fafo.
O le isi togafiti faigofie Ua ou vaai i le galuega o le fesili i tagata solitulafono i luga o le initaneti mo le ki. Ta'u i ai e te mativa ma e te mana'omia le ki. O nisi taimi e pa'u'u tagata solitulafono i luga ole laiga mo lenei metotia, Ua ou vaai ua tupu i ni nai taimi, aoga le taumafai!