Ho etsa bonnete ba hore sistimi ea hau ha e na software e kotsi, software e latelang e lokela ho ba komporong ea hau.
Lenaneo la hajoale le le netefalitsoeng la antiviru: software ea antivirus e sebetsa ka ho sa feleng ka morao, e sireletsa komporo ea hau ho malware a tsebahalang.
Lenaneo le lokela ho nchafatsoa khafetsa (ka mokhoa o iketsang) ho lemoha mefuta e mengata ea malware kamoo ho ka khonehang. Windows Lisebelisoa li na le lenaneo la tsona la Antivirus: Microsoft Security Essentials (Windows- Vista, Windows-7) kapa Windows Mosireletsi (Windows-8, Windows-10, le Windows-ngoe).
Ho na le mananeo a mangata a netefalitsoeng le a mahala a fumanehang joalo ka software e tsoang ho avast, Avira, 'me Ts'ireletso e akaretsang ea 360. Mananeo a antivirus a fumaneha ka mefuta e fapaneng bakeng sa Windows, Mac, le lisebelisoa tsa Android tsa ho sebetsa. Kokoana-hloko e 'ngoe e tsebahalang le e sa lefelloeng scanner bakeng sa Windows is Panda Free Antivirus.
Mantsoe "lenaneo la antiviru" le "vaerase scanner "li batla li ferekanya: ehlile, ka eona, o ka sireletsa sistimi ho tsoa ho livaerase mme oa tlosa vaerase efe kapa efe (kapa bonyane fumana litaelo tsa hore na u ka li tlosa joang). Seo se kenyelletsa liboko, Trojans le software e 'ngoe e kotsi.
Kahoo software ea antiviru ha e sireletse feela khahlanong le livaerase tsa khomphutha empa hape e sireletsa le malware a mang hape eu thusa ho tlosa mefuta eohle ea malware. Ke ka hona ka linako tse ling ho thoeng ke "software e khahlanong le malware" moelelong ona.
Firewall e sebetsang: ha feela firewall ea hau e kentsoe tšebetso moo o ka sireletsang komporo ea hau phihlellong e sa batleheng ea marang-rang. A firewall ke karolo ea mekhoa e mengata ea ho sebetsa, ho kenyeletsa Windows.
Mofuta oa hajoale oa sistimi ea hau ea ts'ebetso: malware hangata a sebelisa menyetla ea ts'ireletso ho fihlella komporo ea hau. Etsa bonnete ba hore sistimi ea hau ea ts'ebetso e lula e le nakong - o ka etsa liapdeite tse iketsang, mohlala.
Mefuta ea hau ea morao-rao ea mananeo a hau: lula u ntlafatsa software ea hau, haholo-holo tse hokahantsoeng le inthanete. Liphetolelo tsa khale tsa li-browser, Java, Flash, le lits'ebetso tse ling hangata li na le metheo ea ts'ireletso e lumellang mananeo a kotsi ho fihlella sistimi ea hau.
Hangata liketso tse sa nahanoang Inthaneteng ke lona lebaka leo malware a kenang ka har'a komporo. Leha ho le joalo, ka ho latela litataiso tse 'maloa, o se o ntse o ka fokotsa haholo kotsi ea tšoaetso:
- Amohela mananeo le lifaele feela tse tsoang mehloling e tšepahalang. Lisebelisoa tsa software le li-antivirus li lokela ho lula li jarollotsoe webosaeteng ea semmuso kapa, maemong a mahala le shareware, libakeng tse tsebahalang tsa ho jarolla.
- Ha o kenya mananeo, hlokomela hore le uena u se ke oa kenya mananeo ao u neng u sa a lebella.
Se ke oa bula lihokelo le lihokela ho li-imeile ho tsoa ho ba romelang ba sa tsejoeng kapa melaetsa e nang le taba e belaetsang. - Se ke oa tobetsa feela u sa bone lipapatso, lifolakha le li-pop-up ha u le Marang-rang. Qoba haholo lihokela tse u tšepisang ho phahamisoa ka ho khetheha, litlankane kapa litefiso tse ling tse belaetsang.
- Kamehla ela hloko boitsebiso bo bobebe, bo kang boitsebiso ba ak'haonte ea banka, lintlha tsa ho kena le li-password.
- Boloka likopi tse hlokahalang tsa backup ka ntle - haeba komporo ea hau e ka tšoaetsoa ke malware, sena se ka rarolloa feela ka ho fomata sistimi.